Вирусот, кој долго време предизвикува епидемии меѓу живината, заразува повеќе птици преселници, дозволувајќи му да се шири, дури и на различни цицачи, зголемувајќи го ризикот е нова варијанта да се прошири и меѓу луѓето.
На брегот на Перу, поради плима, забележан е мртов пеликан со раширени нозе и крилја. Се сомнева дека починал од вирусот Х5Н1 во декември… Светот, кој штотуку почна да се опоравува од пандемијата на Ковид-19, се чини дека се соочува со можна пандемија од далеку посмртоносниот патоген. Птичјиот грип долго време е еден од најголемите стравови на научниците.
Овој патоген, особено во сојот H5N1, не заразувал често луѓе, но во случаи кога се појавила инфекција, 56 проценти од луѓето со потврдена инфекција починале.
Неможноста лесно да се шири од човек на човек го спречи да предизвика страшна пандемија. Меѓутоа, ситуацијата сега се менува.
Она што загрижува е фактот дека мутантниот вид H5N1 не само што ги инфицира визите на фарма за крзно во Шпанија, туку веројатно се шири и меѓу нив.
Да бидат работите уште полоши, респираторниот тракт на визон е еминентно погоден да делува како канал за луѓето, изјави за Њујорк Тајмс Томас Пикок, вирусолог кој го проучувал птичјиот грип.
Светот треба да дејствува сега, пред H5N1 да има шанса да „преземе“.
Њујорк тајмс наведува дека светот ги има потребните алатки за тоа, вклучително и вакцините. Недостасува, велат, свеста дека мора брзо да се реагира.
Најдобрата одбрана од нов, смртоносен патоген е агресивното спречување на неговото ширење, што подразбира брзо откривање на инфекцијата.
Соединетите држави, Светската здравствена организација и глобалните здравствени власти веќе имаат мрежи за надзор на грип, но многу експерти за птичји грип ми рекоа дека мислат дека мрежите не работат доволно добро со оглед на нивото на закана.
Ваквиот надзор треба да им даде приоритет на луѓето во живинарската индустрија, но и да се прошири надвор од тоа.
Тис Куикен, експерт за птичји грип од Медицинскиот факултет Еразмус во Ротердам, Холандија, вели дека свињите, животните кои се подложни на вирусот, исто така треба да се следат за птичји грип.
Луѓето кои доаѓаат во контакт со диви птици и животни, но и со видови кои се чуваат како домашни миленици, како што се порове, се изложени на висок ризик.
Не е доволно само да се открие вирусот
Експертите велат дека сузбивањето ќе бара голем напор и глобална координација. Фармите за визон треба да се затворат, дури и ако тоа значи убивање на животните, кои обично се убиваат поради нивното крзно на возраст од околу 6 месеци.
Тешко е да се замисли подобар начин за инкубирање и ширење на смртоносниот вирус отколку да се остави да еволуира меѓу десетици илјади животни со горните дишни патишта слични на нашите.
Кога корона вирусот влезе во фармите за визон во Данска во 2020 година, норките создадоа и нови варијанти кои потоа ги заразуваа луѓето. Напорите да се спаси индустријата беа залудни бидејќи избувнувањата беа неконтролирани. Ако различни видови на грип заразиле исто лице во исто време, тие соеви може да ги заменат генските сегменти и да доведат до нови, повеќе преносливи варијанти.
Ако работник на фарма за визон, кој е заразен со грип, исто така се зарази со H5N1, ова може да биде првична причина за избивање на пандемијата. За да се избегне ова, брзото тестирање треба да биде широко достапно и лесно да се добие ширум светот, особено за работниците во живина и луѓето кои ракуваат со диви птици или други диви животни.
Тековните способности за тестирање треба брзо да се прошират. Во САД има 91 лабораторија за јавно здравје кои можат да тестираат за грип H5. Позитивните резултати се испраќаат до Центрите за контрола и превенција на болести, каде понатамошната анализа може да открие Х5Н1 во рок од околу 48 часа. Но, треба да има планови за зголемување на количината на тестови и капацитети за тестирање во случај побарувачката да се зголеми.
Постои вакцина
Можеби најдобрата вест е дека има неколку вакцини против Х5Н1 веќе одобрени од Управата за храна и лекови чија безбедност и имунолошки одговор се проучени.
Американската влада има мал залихи на вакцина против Х5Н1, но тоа не би било ни приближно доволно доколку се појави сериозна епидемија. Сегашниот план е нивно масовно производство доколку и кога се појави таква епидемија, врз основа на одредена варијанта.
Сепак, постојат неколку проблеми со овој пристап, дури и во најдоброто сценарио. Производството на стотици милиони дози од новата вакцина би можело да потрае шест месеци или повеќе. Загрижувачки е тоа што сите одобрени вакцини освен една се произведуваат со инкубирање на секоја доза во јајце.
Американската влада чува стотици илјади кокошки во тајни фарми со телохранители. Но, телохранителите веројатно се таму за да се одвратат од терористички напади, а не од вирусот.